Neapol śladem kobiet. Miejsca i historie związane z kobiecymi postaciami

Po włosku Neapol ma rodzaj żeński. Mówi się więc, że – jak kobieta – jest kapryśny, pełen sprzeczności, namiętności i pasji. Legenda o jego powstaniu na zawsze związała go z syreną Partenope, a najsłynniejsza na świecie pizza to Małgorzata.
Dzisiaj zwiedzimy Kampanię i Neapol śladem kobiet. Wybrałam postaci znane z filmów i legend, ale też takie, które – choć mało znane – były pionierkami w swoich dziedzinach.

*

To w Neapolu urodziła się Maria Teresa de Filippis, pierwsza kobieta biorąca udział w wyścigach Formuły 1, startująca w zespole Maserati i Porsche. To z Kampanii pochodzi, urodzona w Salerno, Elvira Coda Notari, pierwsza włoska reżyserka i właścicielka studia Dora Film. 

Neapol przyjął w swoje progi wiele kobiet, które tutaj rozwinęły swój potencjał. Na przykład Matilde Serao. Nieraz już polecałam jej książkę “Il ventre di Napoli”. Dziś dodatkowo wspominam o niej jako o pierwszej Włoszce, która założyła dziennik – neapolitański “Il Mattino”. Pierwszym dwutygodnikiem “Monitore napoletano” kierowała zaś Eleonora Pimentel Fonseca.

Neapol śladem kobiet. Miejsca i historie związane z kobiecymi postaciami

Spacer śladami znanych w Neapolu kobiet zaczniemy (i skończymy) w dzielnicy Sanità. To tu, obok kościoła z katakumbami San Gaudioso, zobaczymy most zwany potocznie Ponte della Sanità. Jego inna nazwa to most Maddaleny Cerasuolo.

Maddalena Cerasuolo (Lenuccia) to robotnica walcząca podczas słynnych “Czterech dni Neapolu” (wł. Quattro giornate di Napoli) we wrześniu 1943 roku. Brała też udział w obronie tego mostu u boku swojego ojca i innych partyzantów. Za swoje zasługi dostała medal, a Carlo Faiello zadedykował jej tę piosenkę:

*

Z Sanità przechodzimy do centro storico, a konkretnie na Piazza San Domenico i do Palazzo Sansevero. Tu, w kościele San Domenico Maggiore, Maria d’Avalos po raz trzeci staje na ślubnym kobiercu. Tym razem jej wybrankiem jest muzyk Carlo Gesualdo. Pierwsze lata małżeństwa upływają w harmonii, ale z czasem, zajęty karierą Carlo, coraz bardziej zaniedbuje żonę. Na jednym z przyjęć Maria poznaje Fabrizio Carafa (męża i ojca czwórki dzieci) i zakochuje się w nim z wzajemnością. Gdy Carlo odkrywa romans żony i przyłapuje parę w Palazzo Sansevero, zabija oboje, a następnie ucieka z Neapolu. Legenda mówi, że nocą na placu świętego Dominika słychać lament Marii, która szuka utraconej miłości.

*

Z Piazza San Domenico przechodzimy do kościoła San Gregorio Armeno przy słynnej ulicy z szopkami. To tu znajduje się grób św. Patrycji. Urodziła się w Konstantynopolu, uciekła do Neapolu przed niechcianym małżeństwem i tu wstąpiła do klasztoru. Jest jedną z 52 patronów miasta. Niewielu wie, że św. January to nie jedyny święty, którego krew się upłynnia. Upłynnienie krwi św. Patrycji zobaczycie w każdy wtorek rano.

*

Wejdźmy do jeszcze jednego kościoła, tym razem San Giovanni a Carbonara w poszukiwaniu śladów królowej Joanny II (Giovanna II). To tu zobaczymy pomnik, na którym siedzi obok brata Władysława I.

Mało znana ze swoich przywódczych dokonań, bardziej z legendarnej liczby kochanków, którzy ginęli bez śladu, gdy królowa się nimi znudziła.
Z zaginionymi kochankami wiąże się legenda o krokodylu spod zamku Maschio Angioino (druga nazwa Castel Nuovo). W jego podziemiach znajduje się cela (Fossa del Miglio), w której przetrzymywano więźniów skazanych na najcięższe kary. Najbardziej niewygodni politycznie skazańcy znikali z niej w “tajemniczych” okolicznościach. Według oficjalnej wersji pożerał ich krokodyl, który zadomowił się w podziemiach zamku. Podobny koniec przypisywano nagłym zniknięciom kochanków królowej, których – po spełnieniu swoich obowiązków – wyrzucano przez właz. Jedni mówią, że do morza, inni, że do fosy, w której żerował krokodyl. Wszystko po to, by nie opowiadać o tym, co się zdarzyło i nie psuć dobrego imienia Joanny.

*

Jeśli po placu św. Dominika krąży duch Marii d’Avalos to po Piazza Mercato, w noc z 10 na 11 września, krąży biedna Luisa Sanfelice.
Piazza Mercato był placem targowym i znanym centrum wymiany towarowej. Ale nie tylko. Był też świadkiem wielu śmierci m.in. wspomnianej na początku Eleonory Pimentel Fonseca i właśnie Luisy.
W Luisie kochało się wielu. Na jej urodę zwracali uwagę mężczyźni z różnych politycznych obozów co, w czasach Republiki Partenopejskiej, nie było bez znaczenia. Kochał się w niej i Gerardo Baccher wspierający Burbonów, którzy chcieli powrócić do władzy i Ferdinando Ferri z obozu zwolenników republiki. Luisa wybrała Ferdinanda, wyjawiła mu informacje o spisku zwolenników monarchii i na krótko została bohaterką Republiki. Na krótko, bo Burboni odzyskali władzę i skazali na śmierć swoich przeciwników w tym Luisę, której duch krąży po Piazza Mercato w rocznicę jej śmierci.

*

Gdy wyjdziemy na neapolitańską promenadę i wyostrzymy wzrok, zobaczymy budynek wychodzący w morze, to Palazzo Donn’Anna. Tuż obok niego rozciąga się plaża, na którą zaglądały przyjaciółki z serii książek Eleny Ferrante. Jak każde charakterystyczne miejsce tak i to owiewa legenda.

Na jego przedwczesne otwarcie Anna Carafa zaprosiła wszystkie znamienite rodziny z okolicy. W ramach przyjęcia odbył się spektakl, w którym brali udział sami zaproszeni. Na scenie pojawiła się piękna Donna Mercedes de las Torres i kochanek Anny, książę Gaetano di Casapesenna. Scenę pocałunku odegrali tak obrazowo, że Anna poczuła ukłucie zazdrości. Ukłucie niemałe, bo kilka dni później słuch o pannie de las Torres zaginął. Biedny Gaetano szukał jej, ale nic z tego.
Legendy mówią, że do dziś w Palazzo słychać nawoływania kochanków, którzy szukają się bezskutecznie i spotkać można ducha Anny Carafy, która robi wszystko, by się nie odnaleźli.

*

Czym byłby post o kobietach Neapolu bez wspomnienia o współczesnej ikonie, Sophii Loren? O mieście, w którym się wychowała- Pozzuoli– opowiem w osobnym poście. Póki co, jeśli zgłodnieliście, wstąpcie na pizza fritta (pizza smażona) do pizzerii Starita a Materdei (Via Materdei 27, 28). Fragment filmu “Złoto Neapolu”, w którym Sophia przygotowuje smażone pizze zobaczycie poniżej, a jeśli interesuje was postać aktorki, polecam książkę “Wczoraj, dziś, jutro. Moje życie”.

Znaliście którąś z powyższych legend? A może powinnam wspomnieć o jeszcze jakiejś znanej kobiecie? Dajcie znać w komentarzu!

A presto!

 

 

Poprzednie części naszego przewodnika po Neapolu:
Co warto zrobić w Neapolu? 10 pomysłów “na start”
1– Muzeum Sansevero i Chrystus spowity całunem
2– Najbardziej znane pizzerie w Neapolu
3– Castel Sant’Elmo i Certosa San Martino
4– Cmentarz Fontanelle
5– Kościół Gesu Nuovo i klasztor św. Klary
6– Marechiaro
7– Podziemny Neapol
8– Tunel Burbonów
9– Teatr San Carlo
10– Neapol śladami Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
11– Neapol śladami ojca Dolindo Ruotolo
12– Kulinarny przewodnik po Neapolu
13– Wyspa Gaiola i plaże w Neapolu
14– La farmacia degli Incurabili
15- Donnaregina Vecchia i Donnaregina Nuova
16– Katakumby San Gennaro i San Gaudioso
17– Święty January i jego cud
18– Co kupić w Neapolu- Pamiątki i prezenty dla miłośników miasta
19– Neapol w polskiej kulturze. Literacki przewodnik po mieście
20– Neapol za darmo czyli atrakcje, za które nic nie zapłacisz
21– Spacerownik po Neapolu. Z Piazza dei Martiri do Salita del Petraio
22– Pizzofalcone i Borgo Santa Lucia
23– Neapol śladem kobiet
24– Neapol śladami św. Giuseppe Moscati
25– Spacer po centrum Neapolu – Decumano superiore
26– Spacer po centrum Neapolu – Via dei Tribunali
27– Spacer po centrum Neapolu – Spaccanapoli
28 – Park archeologiczny Pausilypon

Inne wpisy dotyczące Neapolu:
– Relacja naszej czytelniczki z jej pierwszego wyjazdu do Neapolu
– Neapolitańczycy okiem Luciano de Crescenzo
– Czy Neapol jest bezpieczny dla kobiety podróżującej solo?
– Neapol od kuchni- przepisy
– Książki o Neapolu
– Muzyka Neapolu
– Nie jedź do Neapolu jeśli… Trzy typy osób, którym nie będzie w tym mieście łatwo
– Szopka neapolitańska. Ciekawostki i symbolika postaci
– Tombola i smorfia czyli o liczbach w Neapolu