Przewodnik po Neapolu, część 14. La farmacia degli Incurabili
Neapol naszpikowany jest ukrytymi, nieoczywistymi perełkami, które czają się w zaułkach. Fakt, czasem trzeba ich poszukać, ale warto się wysilić.
Weźmy na przykład taki szpital “nieuleczalnie chorych” i muzeum “sztuki sanitarnej”. Czy to brzmi jak ciekawy plan urlopowej wycieczki? Rany, ani trochę! A jednak, to właśnie tam znajduje się jedno z najpiękniejszych pomieszczeń, jakie zwiedziłam w Neapolu- przyszpitalna apteka- la Farmacia degli Incurabili.
Polecam wam zobaczenie tego miejsca jeśli:
- interesujecie się medycyną, zawodowo lub z pasji;
- chcecie zwiedzić miasto śladem św. Giuseppe Moscati, neapolitańskiego lekarza, który pracował właśnie w Ospedale degli Incurabili;
- szukacie miejsc nieoczywistych, o których milczą przewodniki.
*
Żeby dotrzeć do szpitala degli Incurabili musimy wspiąć się na “święte wzgórze” (wł. “colle santa”)- najwyższy punkt w centrum starego miasta. Legendy mówią, że to właśnie tu znajduje się grób syreny Partenope, która dała mu początek.
Z samym szpitalem wiąże się kilka ciekawostek:
- działa nieprzerwanie od prawie 500 lat;
- powstał w I połowie XVI wieku z woli hiszpańskiej arystokratki, Marii Lorenzy Longo, jako podziękowanie za uzdrowienie z choroby. Maria Longo ufundowała nie tylko szpital, który zajmował się nieuleczalnie chorymi (stąd nazwa “incurabili”), ale też klasztory: klarysek (Monastero Trentatre) i drugi, przyszpitalny klasztor dla byłych prostytutek, które opiekowały się chorymi na syfilis (wierzono, że są uodpornione na tę chorobę). Nazywano go klasztorem “delle Convertite” lub “delle Pentite” i w jego budynku działa teraz muzeum “sztuki sanitarnej”;
- wyznaczał standardy opieki medycznej; jego statut podkreślał, że z bezpłatnego leczenia mogą skorzystać wszyscy, bez względu na status społeczny, majątkowy, wiek, płeć i religię;
- kładł duży nacisk na pomoc kobietom ciężarnym, bez względu na pochodzenie i sytuację materialną. Kobiety, które nie chciały przyznać się do swojej ciąży wchodziły do szpitala z zakrytą twarzą, a po porodzie mogły zdecydować o pozostawieniu dziecka w tzw. “oknie życia”;
- 33 osoby, które pracowały tam na przestrzeni wieków ogłoszono świętymi, w tym Giuseppe Moscati kanonizowany przez Jana Pawła II.
La Farmacia degli Incurabili
Od początku istnienia szpitala działała w nim zielarnia, ale pomieszczenia, które zwiedzamy dzisiaj to efekt renowacji z XVIII wieku. Sfinansował ją Antonio Maggiocco, ówczesny dyrektor szpitala i działacz neapolitańskiej masonerii. Do dziś możemy oglądać ją w nienaruszonym stanie.
To miejsce, w którym nauka spotyka się ze sztuką.
Nad wejściem zobaczycie twarz demona, która symbolizuje podwójną naturę zielarza- może uleczyć lub zabić. W środku znajdują się dwie sale. Obie wypełnione drewnianymi półkami, a na nich około 400 maiolikowych słoiów z XVII wieku. Wykonał je Donato Massa, autor maiolik w ogrodzie kościoła św. Klary. Każda waza przedstawia sceny biblijne z ksiąg Rodzaju i Wyjścia. Powtarzają się one tworząc pewien kod. W każdej z nich znajdowała się substancja lecznicza, a aptekarz musiał zapamiętać ich ułożenie, bo nie były opisane.
Pierwsza sala, la “controspezieria”, to miejsce, w którym aptekarz wydawał chorym mikstury przygotowane na polecenie lekarza. Są tam ampułki z resztkami substancji wykorzystywanych do produkcji leków. Na jej suficie zobaczycie łuk z wyrzeźbionymi aniołami trzymającymi całun- symbol odkrycia tajemnic, przejścia od alchemii do nauki.
*
Drugie pomieszczenie, “la grande sala”, było zamknięte dla klientów apteki. Tu też znajdują się półki z maiolikowymi wazami, a sufit zakrywa płótno przedstawiające rannych żołnierzy i mitologicznego medyka Machaona, który wskazuje im lecznicze zioło.
Ale Farmacia nie była tylko miejscem, w którym sporządzano mikstury. To tu odbywały się tajne spotkania, gdzie dyskutowano o odkryciach medycyny. Rozmiary sali, ułożenie waz, rozmieszczenie piramid- to wszystko zgodnie z regułami masonerii. Upamiętniają to wiszące w rogach sali portrety przedstawicieli ruchu masońskiego (Alessandro Volta, Humphry Davy, Antonie Lavoisier, Jacob Berzelius).
Na ścianach obu sal zobaczycie też gabloty z rzeźbami macic. W małej sali- macicy kobiety, która nie rodziła, w dużej- macicy po cesarskim cięciu. Symbol potęgi medycyny, ale też zapisanego w czasach Burbonów obowiązku umożliwienia porodu zmarłej kobiecie w zaawansowanej ciąży.
W samej Farmacii nie można robić zdjęć, więc swoich nie mam, ale jej wnętrze podejrzycie na przykład pod TYM LINKIEM.
*
Zwiedzanie Farmacia degli Incurabili zaczyna się od przejścia przez Muzeum medycyny i sztuki sanitarnej. Posłuchacie tam o metodach leczenia, które wzbudzą wdzięczność za czasy, w których żyjemy; zobaczycie stare sprzęty i nietypową szopkę neapolitańską składającą się z psychicznie i fizycznie chorych postaci.
Po skończeniu zwiedzania nie wychodźcie główną bramą. Przejdźcie przez szpital i wyjdźcie na dziedziniec- Giardino de’ Semplici, gdzie odpoczniecie w cieniu ogromnego drzewa kamforowego zasadzonego tam w XVI wieku.
Farmacia degli Incurabili- moje subiektywne wrażenia
O ile samo muzeum sztuki sanitarnej jest faktycznie miejscem dla pasjonatów medycyny (ja się do nich nie zaliczam), o tyle sama Farmacia mnie zachwyciła. To jedno z najładniejszych pomieszczeń, jakie zwiedziłam w Neapolu i polecam wam jego zobaczenie. Przewodniczka, która nas oprowadzała była świetnie przygotowana, słuchałam jej z dużą przyjemnością. Na minus, zakaz robienia zdjęć, którego nie rozumiem, ale- jak widać na Instagramie- wiele osób obchodzi go ukradkiem.
Zwiedzanie Farmacia degli Incurabili
UWAGA: Na ten moment (marzec 2020 r.) Farmacia jest niedostępna dla zwiedzających z powodu trwających tam prac.
Strona internetowa z bieżącymi informacjami: http://www.museoartisanitarie.it/
Byliście już w tym miejscu? Podzielcie się wrażeniami!
A presto!
Poprzednie części naszego przewodnika po Neapolu:
1– Muzeum Sansevero i Chrystus spowity całunem
2– Najbardziej znane pizzerie w Neapolu
3– Castel Sant’Elmo i Certosa San Martino
4– Cmentarz Fontanelle
5– Kościół Gesu Nuovo i klasztor św. Klary
6– Marechiaro
7– Podziemny Neapol
8– Tunel Burbonów
9- Teatr San Carlo
10- Neapol śladami Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
11– Neapol śladami ojca Dolindo Ruotolo
12– Kulinarny przewodnik po Neapolu
13- Wyspa Gaiola i plaże w NeapoluChcesz pozostać na bieżąco? Zerknij na nasz profil:
* na Facebooku lub
* na Instagramie